Familie-opstellingen als toneel voor de ziel – 3

 

Kader 1: Orde der liefde
Door de jarenlange ervaring van Bert Hellinger met opstellingen hebben zich bepaalde wetmatigheden (een soort systemische orde in families) uitgekristalliseerd. Door de juiste plek in het web van onze relaties te kennen, kan liefde duurzaam stromen. Het weten van deze orde is volgens Hellinger in iedere familie en in ieder mens eigenlijk al aanwezig, bewust of onbewust.

Ieder familielid heeft recht op zijn plaats en het recht om er gelijkwaardig bij te horen. Ook wanneer hij heel vroeg is gestorven, invalide was, zelfmoord gepleegd heeft, in de psychiatrie is beland of onwettig was. Tot de familie behoren alle kinderen: ook miskramen, en gestorven kinderen. En ook zij die crimineel waren, een slecht karakter hadden, verslaafd waren of in een depressie leefden.

Ieder familielid draagt zijn eigen lot. Het hoort alleen hem toe. Hoe kort, moeilijk of problematisch het leven van iemand ook is, het wordt alleen door hem geleefd. Ook de bijbehorende gevoelens zoals pijn en schuld, horen alleen hem toe. Iedereen draagt zijn eigen verantwoordelijkheid en ook de verantwoordelijkheid voor het onverantwoordelijk zijn.

De balans van geven en nemen in een familie is: ouders geven aan hun kinderen wat ze zijn en kunnen geven. De kinderen nemen wat ze krijgen. Kinderen hebben niet het recht om van de ouders iets te eisen. Ze moeten hun ouders nemen zoals ze zijn. De kinderen kunnen de balans van geven en nemen weer in evenwicht brengen door zelf kinderen te krijgen en zich aan hen te geven zoals ze zijn. Kunnen zij geen kinderen krijgen dan kunnen ze iets anders goed doen, wat dat ook voor hen betekent, om de balans te herstellen.

De volgorde in een familie is chronologisch. Wie het eerst komt, staat op de eerste plaats. Zo komt de grootvader voor de vader, de eerste dochter voor de tweede zoon. Maar ook: de eerste liefdespartner komt voor de tweede partner en de relatie van de ouders voor die met kinderen. Hun liefde voor elkaar heeft de relatie tot stand doen komen.

Het is een bekend gegeven dat het grootbrengen van kinderen zodanig veel energie kost dat de kinderen voorrang krijgen op de relatie. Daarmee wordt uit het oog verloren dat kinderen uit de liefde in de relatie geboren zijn.

Het emotioneel tekort dat bij ouders onstaat, proberen ouders vaak bij hun kinderen op te vullen. Zo wordt de balans van geven en nemen tussen ouders en kinderen verstoord. Zien kinderen dat hun ouders een gelukkige relatie hebben, dan kunnen zij ontspannen, vrij en gewoon kind zijn.

De volgorde tussen ouders wordt gedefinieerd door de functie die ze hebben. Degene die de familie het meest naar buiten vertegenwoordigt (verdedigt) komt op de eerste plaats. Deze ouder dient degene die op de tweede plaats staat, ten dienste van de familie. De ouder die op de tweede plaats staat is daarmee eigenlijk belangrijker, omdat deze de zorg voor het nageslacht draagt. Deze zorg is meer naar binnen gericht.

Dit maakt duidelijk hoe complementair mannen en vrouwen zijn. Mannen en vrouwen vullen elkaar aan. De vrouw geeft toe dat ze een man nodig heeft en dat ze een vrouw wordt door hem en andersom.

Een relatie slaagt door de constante uitbalancering van geven en nemen, verbonden in liefde. Wanneer men wil dat liefde slaagt, dan moeten beiden gelijkwaardig verlangen in het geven en ontvangen. De partner die alleen maar toelaat zonder zelf te verlangen neemt een superieure positie in. De partner die verlangt komt in een ondergeschikte positie en dat verstoort de liefde.

Maar ook te veel eisen, de hulpverlener uithangen, een slachtofferrol aanmeten of te goed willen zijn om boos te worden, verstoort de relatie. Er zijn natuurlijk veel relaties waar de één de ander kwetst of pijn doet.

Ook hier heeft de partner die pijn werd gedaan de behoefte om het evenwicht te herstellen. Uit behoefte aan wraak doet deze partner de ander ook iets pijnlijks aan en omdat hij zich in zijn gelijk voelt, vaak net iets meer. Daardoor heeft de ander ook de behoefte iets pijnlijks terug te doen en ook zij doet dat uit het gevoel van haar gelijk iets meer terug. Een uitwisseling ten kwade.

Precies zoals in de uitwisseling van het goede tussen mensen de partner de ander uit liefde steeds iets meer geeft, zo kan een vicieuze cirkel of een negatieve balans doorbroken worden door uit liefde voor de ander iets minder van het pijnlijke terug te geven. Op die manier kan weer een uitwisseling in het goede ontstaan.

Kader 2: Zelf een opstelling laten maken
Maak alleen een opstelling als er sprake is van een brandende vraag of een wezenlijke behoefte. Om een opstelling te kunnen maken heb je de basisfeiten van je familie nodig tot op de hoogte van de familie van je grootouders.

  • Is er iemand vroeg gestorven? (Bijv. wiegedood, zelfmoord, miskraam.)
  • Waren de relaties tussen ouders en kinderen zwaar verstoord? (Bijv. mishandeling, incest)
  • Werd er iemand uitgesloten in de familie. (Bijv. buitenechtelijk kind)
  • Of heeft een of meer mensen waar je dichtbij staat een zwaar lot?
  • Heb hierbij aandacht voor onuitgesproken of moeilijk te achterhalen familiegeheimen. Bijvoorbeeld:
  • Adoptie, pleegouders
  • Oorlogsverleden, collaboratie
  • Ouders met verschillende nationaliteiten
  • Echtscheiding van je ouders of vorige relaties
  • Migratie
  • Homoseksualiteit

Waar?
Er worden tegenwoordig zoveel opleidingen aangeboden en er is weinig controle op de kwaliteit en de achtergrond van de therapeut. Vermijd daarom hobbytherapeuten of therapeuten die zo graag willen opstellen. Het beste is om een opstelling te laten maken bij iemand die al ervaring had als therapeut voordat hij/zij met opstellen begon.