In zijn boek ‘De tranen van de voorouders’ legt hij uit dat er een ontwikkeling is die je je als een wiel kunt voorstellen. “Iedere baby wordt geboren uit de universele ziel,” zegt hij. “In totale openheid en zonder oordeel. Maar je belandt bij een stel ouders en die oorspronkelijke onbevangenheid gaat verloren. Je leert normen en waarden, dat dit niet mag en dat gewoon is, dat eiken- houten stoelen tuttig zijn en velours gordijnen fout…
Dat is ook nodig; je hebt structuur nodig om te kunnen functioneren en het is de taak van de ouders om de vormloosheid van de baby om te toveren in vorm. Als je de wereld in gaat, wordt de begrenzing van vroeger een overbodige cocon die je afschudt. Vrienden van je hebben bijvoorbeeld eikenhouten stoelen en die blijken prima. De functie van de familieziel vervalt.”
Je wordt onderdeel van een andere gemeenschap en daarmee doet de groepsziel zijn intrede. Doorgaans ben je onderdeel van verschillende groepszielen: die van je collega’s bijvoorbeeld, van je spirituele groep, maar ook die van je nationaliteit, je sekse en je ras. Een collectieve ziel geeft kracht, maar sluit andere groepen uit, omdat die anders zijn.
Je ontwikkelt je van deelname aan de familieziel naar deelname aan een groepsziel, en van daaruit naar het vormen van een individuele ziel. Dat doe je door je innerlijke ruimte te vergroten, door geeste- lijk onafhankelijk te worden. Zelfs al blijf je deel uitmaken van gemeenschappen, je doorziet hun beperking. Alleen als individu kun je uiteindelijk in de universele ziel terechtkomen, de plaats waar je de eenheid voelt van al het leven, waar spanningen oplossen en ruimte en rust heersen. “Maar,” zegt Daan van Kampenhout, “die universele ziel ervaren is alleen mogelijk als je de identificatie met de wereld en je eigen beperkte zelf voor een moment kunt laten gaan.”

Hoop op genezing

Kun je de familieziel waarnemen? Ja, zegt Elly. “De wind zelf zie je niet, maar je ziet wel het gras bewegen. Zo is het ook met de familieziel. Het is iets onzichtbaars, maar de effecten ervan kun je wel waar- nemen.” Familieopstellingen noemt ze een ‘klop op de deur van de familieziel’. De vertegenwoordigers worden als het gras dat bewogen wordt; ze voelen het onbewuste van de familieziel. Want families hebben, net als personen, een ‘bewuste’ en een ‘onbewuste’.

Alles wat te moeilijk is, waarover niet gepraat kan worden, wat te veel pijn doet of waarover men zich schaamt – een zelfdoding, een geestesziekte, een zwart schaap of een ouder die fout was in de oorlog, noem maar op – verdwijnt naar het onbewuste. Maar het wil er toch zijn en daarom duikt het vaak op in latere generaties, in de vorm van onverklaar- bare gedragspatronen. “Je bent heel gevoelig voor de familieziel en het lijden van vorige generaties,” verklaart Elly.
“Je resoneert ermee, je neemt het op je, in een soort hoop dat jij het probleem wel kunt oplossen, heel maken.” Dat is ook wat je onder de oppervlakte voelt, als je in de boezem van de familie bent, en wat de ongemakkelijke gevoelens verklaart. Zo kun je erachter komen dat je steeds weer problemen hebt in je liefdesrelaties, omdat je moeder en je groot- moeder en je overgrootmoeder dat ook hadden. Of je kunt totaal niet met geld omgaan, en ontdekt dat je je onbewust hebt geïdentificeerd met een groot- vader die failliet ging. Is zo’n wond in de familieziel te genezen? Kun je iets betekenen voor je familie?

Kracht van je voorouders

“Je kunt niet in je eentje het hele familiesysteem veranderen,” zegt Daan van Kampenhout. “Maar je kunt zeker een positieve bijdrage leveren. Je kunt de familieziel heler maken door te kijken naar de verhalen waar iedereen van weggekeken heeft. Misschien was er een opoffering van iemand die niet gezien is. Of er is iets niet verteerd, verwerkt.” Daarvoor is een familieopstelling een goede vorm van therapie. Maar zelf, thuis, kun je ook veel doen.
In menig oude cultuur vereren mensen hun voor- ouders. Ze hebben een huisaltaar met beeldjes en geven die soms zelfs eten en drinken. Ze vragen hun voorouders om hulp bij ziekten en problemen. Daan van Kampenhout maakt in zijn boek ‘Beelden van de ziel’ duidelijk dat er twee soorten voorouders zijn. Je ouders die je hebben opgevoed, grootouders en familieleden die je sterk beïnvloeden, met wie je je identificeert en van wie je karaktertrekken hebt overgenomen, zijn degenen die je persoonlijkheid vormen, je emoties, de taal die je spreekt en je onbewuste drijfveren. Daarachter staan andere voorouders die je niet eens gekend hebt, en volgens de sjamanistische traditie kun je je juist tot hen wenden om je innerlijke kracht te versterken.
“Je kunt altijd vragen om hulp en kracht en gezond- heid voor je familieleden,” zegt Daan.

“Als je bidt, kun je iedereen in je gebed meenemen. Dat betekent niet dat je die mensen wilt veranderen, maar dat je iedereen het beste toewenst. Dat opent al iets.” Met een ritueel maak je je gebed sterker, zegt hij. “Je kunt een cirkel maken van kleine stenen, of bloemen of poppetjes. Bij elk steentje noem je de naam van een familielid en dan kun je een wens uit- spreken. Je zegt bijvoorbeeld: ‘Jij bent onze moeder en ik wens jou op de reis van je ziel het beste toe. Moge jij de kracht ontvangen die je nodig hebt om te dragen wat jou belast, zodat je niet op de kracht van anderen hoeft te teren.’ Daarmee geef je het hele systeem in handen van iets groters, van bronnen van kracht die je niet eens kent. Dat heeft een ontspan- nende werking, omdat je iets hebt kunnen doen.” Hij heeft er wonderen door zien gebeuren, zegt hij. In Amerika was er een vrouw die aandacht vroeg voor haar adoptiezoon van vijftien. De jongen kon geen vrienden maken en zij was bezorgd. Ik zei: ‘Leg een steen voor hem, een halve cirkel stenen voor zijn biologische familiesysteem en een paar stenen voor jou en je man. Noem zijn naam en vraag aan de groep van collectieve voorouders: is er onder jullie iemand die hem kracht kan geven om vriendschappen aan te gaan?’ Op een vrijdagmiddag deden ze dat, en dinsdag kwamen ze terug van een lang weekend weg en troffen ze vijf tienerjongens in huis aan, die samen lol maakten en de koelkast leeg aten. Dat waren zijn nieuwe vrienden. En sindsdien zit het huis vol. Je kunt niet zeggen dat het alleen door dat ritueel gebeurd is, maar het ritueel focust de energie of de aandacht op iets. Of je geeft je over aan het idee: de voorouders waren geactiveerd en gaven kracht aan de familieziel. Het helpt om alle factoren optimaal te laten samenwerken.”
De familieziel strekt zich uit in het verleden naar je voorouders, en naar de toekomst via je kinderen.


Jij bent de schakel tussen wat was en wat komt. Met jouw warmte, jouw liefde en geïnspireerde kracht kun je een bijdrage leveren aan de familieziel.



Meer Lezen? * Daan van Kampenhout:
‘De tranen van de voorouders. Opstellingen en rituelen bij collectieve trauma’s’ en ‘Beelden van de ziel’.
Beide boeken gaan over de werking van de ziel in sjamanistische rituelen en familie-opstellingen en zijn verschenen bij Altamira-Becht.